اگر در آستانه ورود به هفته سیزدهم بارداری هستید باید خوشحال باشید که دیگر سه ماهه اول بارداری شما رو به اتمام است و دوره خطر را تقریبا طی کرده اید. در این هفته علائم ابتدایی بارداری کاهش پیدا می کنند و شما تغییرات جدیدی را مشاهده می کنید. در هفته سیزدهم بارداری جنین کامل تشکیل شده و شکل آن شبیه به نوزاد انسان شده است.
هفته سیزدهم بارداری چگونه است؟
هفته سیزدهم بارداری آخرین هفته از سه ماهه اول حاملگی است و علائم ابتدایی بارداری در این هفته کاهش پیدا کرده است. خطر سقط جنین در این هفته کمتر است و تمام اندام های جنین تشکیل شده اند. بعد از این هفته زمان مناسبی برای اعلام بارداری است.
اندام های جنسی جنین در داخل و بیرون بدن رشد کرده اند اما ممکن است هنوز زمان دقیقی برای تعیین جنسیت نباشد. شکم در این هفته کمی بزرگ می شود.
تغییرات بدن در هفته سیزدهم بارداری
در هفته سیزدهم بارداری رشد رحم و جنین را شاهد هستیم از این رو کمی برآمدگی شکم قابل مشاهده است. احساس کشیدگی رباط ها در نواحی شکم و ران پا به دلیل رشد رحم و جنین است. سینه ها شروع به رشد و سفت شدن می کنند و رگ های خونی روی آن ها دیده می شود.
تا این لحظه از حاملگی تغییرات هورمونی باعث خستگی شما شده است اما از هفته سیزدهم انرژِی شما افزایش پیدا می کند و می توانید فعالیت های روزمره خود را بهتر انجام دهید. افرادی که چند قلو باردار هستند ممکن است علائمی از قبیل خستگی و حالت تهوع را هنوز داشته باشند.
وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری
همانطور که جنین در هر هفته حدود یک الی یک و نیم سانت رشد می کند پس در هفته سیزدهم بارداری هم جنین اندازه ای حدود 7.5 سانتی متر دارد. امکان حرکت جنین در این هفته وجود دارد و ممکن است بتواند انگشت خود را بمکد. تغییرات جنین در این هفته عبارتند از:
- جنین در این هفته توانایی قورت دادن مایعات و تنفس کردن را تمرین می کند.
- توانایی بلعیدن دارد و قادر است مایع آمنیوتیک را ببلعد.
- در این هفته فولیکول های مو شروع به رشد می کنند. به این موهای نرم و نازک لانوگو می گویند. لانگولا روی پوست جنین تا هفته 20 بارداری وجود دارد. موهای نرم و ظریف بر روی پوست جنین ماده ای به نام ورنیک نگه می دارند تا جنین را در برابر مایع آمنیوتیک حفظ کنند.
- در این هفته کلیه ها توانایی تولید ادرار دارند و این ادرار بخشی از مایع آمنیوتیک می شود.
- جفت در این هفته مواد مغذی و اکسیژن جنین را تامین می کند و مواد اضافه را دفع می کند. رشد جفت در این هفته کامل شده اما باز هم در هفته های دیگر بارداری تغییر می کند.
- بر روی نوک انگشتان جنین برجستگی هایی ایجاد می شود. این برجستگی ها که همان اثر انگشت هستند به مرور در هفته های آینده تکامل پیدا می کنند.
- تارهای صوتی جنین رشد می کنند.
- کلیتوریس و آلت تناسلی جنین در این هفته رشد می کنند اما هنوز در سونوگرافی دیده نمی شوند.
- کبد و لوزالمعده در بدن جنین فعالیت می کنند.
علائم هفته سیزدهم بارداری
در هفته سیزدهم بارداری علائم ابتدایی بارداری مانند حالت تهوع و استفراغ کاهش پیدا می کند و در برخی از زنان کلا از بین می رود. ممکن است فرد علائمی مانند یبوست و سوزش سر دل را هنوز داشته باشد.
مهم ترین علائم در هفته سیزدهم بارداری عبارتند از:
ترک های پوستی
حدود 90 درصد زنان در دوران بارداری با بزرگ شدن شکم دچار ترک های پوستی می شوند. این ترک ها بیشتر در نواحی شکم و سینه ایجاد می شوند. رشد رحم و بزرگ شدن سینه ها مهمترین دلیل کشیدگی پوست و ایجاد ترک های پوستی می باشند.
ترشحات واژن
ترشحات طبیعی واژن در دوران بارداری رقیق و سفید رنگ هستند.
تورم لثه و خونریزی
این علامت هم در بیشتر زنان دیده می شود.
افزایش میل جنسی
با تثبیت هورمون های بارداری و افزایش خون رسانی به لگن میل جنسی هم افزایش پیدا می کند.
علائم سقط جنین در هفته سیزدهم بارداری
خطر سقط جنین در هفته سیزدهم بارداری همچنان وجود دارد اما این احتمال کمتر شده است. اما اگر هر گونه علائمی مبنی بر سقط را مشاهده کردید باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. علائم خطر سقط در این هفته عبارتند از:
- خونریزی خفیف تا شدید
- خروج مایع از واژن
- خروج بافت از واژن
- احساس بیماری
- گرفتگی و درد در قسمت پایینی شکم یا کمر
آزمایش های مهم در هفته سیزدهم بارداری
اگر در هفته 12 آزمایش ادرار برای بررسی سطح قند و پروتئین انجام نشده باشد در این هفته این آزمایش انجام می شود. در این آزمایش می توان احتمال عفونت ادراری، عفونت کلیه ها و دیابت بارداری را تشخیص داد.
همچنین باید وزن و فشار خون مادر باردار اندازه گیری شود. ویزیت بعدی برای مادر باردار هفته 16 بارداری است. گاها پزشک برای مادرانی که دچار دیابت بارداری و فشار خون بالا هستند هر هفته کنترل های لازم را انجام می دهد. تا جلوی عوارض ناخواسته گرفته شود.
سونوگرافی های لازم در هفته ۱۳ بارداری
در هفته سیزدهم بارداری سونوگرافی خاصی انجام نمی شود مگر اینکه مادر باردار در هفته های گذشته سونوگرافی انجام نداده باشد و یا در سونوی قبلی صدای قلب شنیده نشده باشد. در نتیجه در هفته سیزدهم برای تشخیص دقیق تر حرکات جنین و شنیدن ضربان قلب سونو انجام می شود.
غربالگری و آزمایش های تشخیصی
آزمایش ها و غربالگری در هفته سیزدهم برای تمامی افراد ضرورت ندارند. افرادی که در هفته های گذشته این آزمایشات را انجام نداده باشند در هفته سیزدهم ان را انجام می دهند. این آزمایشات بیشتر برای افراد بالای 35 سال، سابقه بارداری با مشکلات ژنتیکی، داشتن فرزند با مشکلات کروموزومی و سابقه مشکلات کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی در خانواده انجام می شود. در این آزمایشات مشکلات کروموزومی مانند سندرم داون تشخیص داده می شود.
غربالگری و آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی مشکلات کروموزومی شامل اسکن شفافیت نوکال و نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) هستند. این آزمایشات بعد از هفته 11 تجویز می شوند.
خود مراقبتی در هفته سیزدهم بارداری
خود مراقبتی یکی از اصول اصلی در بارداری سالم است. در هفته سیزدهم بارداری تغذیه شما بهبود پیدا می کند چون دیگر حالت تهوع کاهش پیدا کرده است. اما چون پوست در حالت کشیدن است و ترشحات هم افزایش پیدا می کند لازم است که یک سری موارد را رعایت کنید.
- مصرف غذاهای سالم بارداری بی خطری را برای شما رقم می زند.
- مرطوب نگه داشتن پوست با استفاده از کرم های مجاز در این دوران توصیه می شود.
- افزایش وزن در این دوران باید کم کم و به صورت مداوم باشد. اضافه وزن به صورت ناگهانی و زیاد خطرناک است و باعث افزایش ترک ها و کشیدگی زیاد پوست می شود.
- لباس زیر خود را زود زود عوض کنید تا ترشحات واژن باعث ایجاد عفونت نشود.
- مصرف ویتامین‌های دوران بارداری را همچنان ادامه دهید.
- هر روز بین 10 تا 12 لیوان آب بنوشید.
تغذیه در هفته سیزدهم بارداری
در هفته سیزدهم علائم کاهش پیدا می کند و مادر باردار می تواند راحت تر غذا بخورد. شما در این دوران باید انتخاب های سالمی داشته باشید. مصرف میوه ها و سبزیجات در این دوران بسیار مهم است. در برنامه غذایی خود حتما از انواع غلات و حبوبات برای دریافت کلسیم و منیزیم و ماهی و شیر برای دریافت ویتامین دی استفاده کنید.
بایدها و نبایدهای هفته سیزدهم بارداری
در تمام دوران بارداری یک سری بایدها و نبایدها باید توسط مادر باردار رعایت شود تا دوران بارداری بی خطری را پشت سر بگذارد. در هفته سیزدهم بارداری هرگونه علامت مربوط به عفونت ادراری باید بررسی شود. سوزش ادرار، تکرر ادرار، بوی بد ادرار و … نشان دهنده عفونت ادراری هستند که برای درمان باید به پزشک مراجعه شود.
هر گونه علامت خطری می تواند برای مادر و جنین مشکل آفرین باشد پس باید برای جلوگیری از عوارضی مانند زایمان زودرس باید پس از مشاهده هر علائمی به پزشک مراجعه شود.
درست خوابیدن را از این هفته به بعد باید تمرین کنید. برای جلوگیری از کمردرد باید از خوابیدن به پشت خودداری کنید بهتر است در این هفته تمرین کنید تا به پهلو بخوابید برای تنظیم موقعیت خود می توانید بین زانوهای خود یک بالش قرار دهید. برای راحت تر خوابیدن می توانید بالش های مخصوص بارداری را تهیه کنید.
تعیین جنسیت در هفته سیزدهم بارداری
در هفته سیزدهم بارداری شاهد رشد الت تناسلی و کلیتوریس جنین هستیم. بیضه ها و تخمدان ها در این هفته شکل می گیرند و اندام های جنسی در داخل و خارج رشد می کنند. اگر جنین پسر باشد آلت تناسلی شکل می گیرد و اگر دختر باشد کلیتوریس به وجود می آید. کوچک بودن اندام های خارجی باعث می شود تا در سونوگرافی تشخیص جنسیت دقیق نباشد. اگر پزشک در این هفته جنسیت را تشخیص دهد احتمال خطا وجود دارد و باید برای تشخیص دقیق تر تا هفته 16 صبر کرد.
جمع بندی
همانطور که گفته شد هفته سیزدهم بارداری آخرین هفته از سه ماهه اول محسوب می شود که جنین تغییرات زیادی کرده است. تمامی اندام های بدن تشکیل شده اند و رفته رفته تکامل پیدا می کنند. جنین در این هفته توانایی قورت دادن مایعات را دارد و ادرار می کند. علائم بارداری در هفته 13 بارداری کاهش پیدا می کنند اما ممکن است همچنان مادر علائمی از قبیل یبوست و سوزش سر دل را داشته باشد.
افزایش میل جنسی، خستگی کمتر، بزرگ شدن سینه ها و شکم، ترک های پوستی و … از علائم رایج این هفته هستند. جنین در هفته 13 اندازه ای حدود 7 تا 7.5 سانتی متر است و تقریبا اندازه ی یک هلو است. ناگفته نماند که در این هفته فعالیت برخی از ارگان های بدن شروع شده و موهای ظریفی روی بدن برای محافظت از پوست رشد کرده اند.
