یکی از مشکلات شایعی که در بیشتر نوزادان شاهد بروز آن هستیم، برفک دهان نوزاد است. بی شک این عارضه ذهن بسیاری از مادران را به خود مشغول می کند. نوزادان و کودکان در هر سنی که باشند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند. حتی این عارضه در بزرگسالانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز مشاهده می شود.
اگر شما نیز به وجود این بیماری در کودک خود مشکوک هستید، لازم است در مورد آن اطلاعات دقیقی کسب کنید. در این مقاله می خواهیم به صورت کامل برفک دهان نوزاد را معرفی کرده و علائم و روش های درمان آن را بررسی کنیم.
برفک دهان نوزاد چیست؟
برفک دهان نوزاد یک نوع بیماری است که در اثر رشد بیش از حد یک نوع قارچ مخمر سفید رنگ به وجود می آید. این نوع بیماری باعث می شود که نوعی لکه های سفید رنگ در دهان کودک مشاهده شوند. البته این نوع قارچ تنها در داخل دهان نوزاد رشد نمی کند. بلکه ممکن است در اطراف لب ها، گلو و ناحیه تناسلی کودک (زیر پوشک) نیز بروز نماید.
این نوع قارچ به شدت واگیردار و مسری است. بنابراین مادر کودک نیز ممکن است به این قارچ مبتلا شود. این قارچ در در اطراف نوک سینه مادر به صورت لکه های سفید، قرمز و همراه با پوسته پوسته شدن نوک پستان مشاهده می شود.
برفک دهان در نوزادان چگونه به وجود می آید؟
برفک دهان نوزاد می تواند علت های مختلفی داشته باشد. اولین و اصلی ترین علت آن، عدم تعادل در بدن است. این عفونت بیشتر زمانی رخ می دهد که بدن نوزاد آنتی بیوتیک فراوانی دریافت کرده باشد. این آنتی بیوتیک ها می توانند تعداد باکتری های مفید بدن نوزاد را کاهش دهند. همچنین شرایط را برای رشد بیشتر قارچ ها فراهم کنند. در نتیجه برفک دهان نوزاد به وجود می آید.
دومین دلیل این بیماری می تواند انتقال این قارچ از مادر به نوزاد در هنگام زایمان باشد. اگر مادر در زمان زایمان به عفونت واژن مبتلا باشد می تواند آن عفونت را هنگام زایمان طبیعی به نوزاد خود منتقل کند. بنابراین این قارچ بعد از تولد در صورت مساعد بودن شرایط تکثیر شده و برفک دهان را به وجود می آورد.
علائم و نشانه های برفک دهان نوزادان
علائم و نشانه های برفک دهان نوزاد بسیار مشخص هستند. اولین نشانه مهم آن، بروز لکه های سفید مانند در ناحیه دهان کودک است. در نگاه اول ممکن است این لکه ها با شیر اشتباه گرفته شوند. اما اثر شیر حداکثر بعد از یک ساعت از بین می رود. اما این لکه های سفید ماندگار هستند. این لکه ها را می توانید روی سقف دهان و زبان، ابتدای گلو و دیواره های داخلی دهان مشاهده کنید. بروز لکه های سفید در اطراف لب ها و ناحیه تناسلی نیز می توانند مهر تاییدی بر وجود این بیماری باشند. از نشانه های دیگر بیماری برفک دهان می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- خونریزی لثه نوزاد
- زخم شدن دهان از نواحی مختلف
- ترک خوردن گوشه های لب نوزاد
- تحریک پذیری کودک و بی قراری کردن هنگام شیر خوردن
- کاهش اشتهای کودک و میل نداشتن به غذا
نحوه تشخیص قطعی برفک دهان
بیشتر مادران در نحوه تشخیص برفک دهان نوزاد از سفیدی حاصل از شیر خوردن نوزاد مشکل دارند. حتی ممکن است گاهی به اشتباه سفید شدن دهان در اثر شیر خوردن را با برفک اشتباه بگیرند. برای آن که در تشخیص این بیماری اشتباه نکنید، به مقداری گاز استریل نیاز دارید. گاز استریل را به دور انگشت خود پیچیده و انگشت خود را به زبان و سقف دهان کودک بزنید. اگر لکه سفید پاک نشد و یا پوست آن ناحیه به آرامی کنده شد، به احتمال زیاد عفونت قارچی است. پزشکان برای تشخیص دقیق این بیماری از بافت برداری استفاده می کنند.
روش های درمان برفک دهان نوزاد
روش های مختلفی برای درمان برفک دهان نوزاد وجود دارند. برخی از این روش ها خانگی و گیاهی بوده و برخی دیگر شیمیایی هستند. بهتر است قبل از هر اقدامی برای درمان کردن این مشکل، ابتدا با پزشک مشورت کنید. زیرا سطح بیماری و میزان شدت آن در انتخاب نوع درمان بسیار موثر است. گاهی درمان خودسرانه نه تنها عفونت را درمان نمی کند، بلکه آن را مقاوم تر می سازد. اگر مادر هم به نحوی به عفونت مبتلا شده باشد باید او نیز تحت درمان قرار گیرد.
درمان برفک دهان با داروی ضد قارچ
داروی های ضد قارچ اغلب به صورت قطره و یا ژل در داروخانه ها موجود هستند. این داروها حاوی نیستاتین بوده و می توانند برفک دهان نوزاد را طی یک هفته الی 10 روز درمان کنند. برای استفاده از داروی ضد قارچ، روزانه 3 الی 4 بار آن را به نواحی داخل دهان و لکه های سفید رنگ بزنید. این دارو باید در تمامی نواحی دهان و زبان به صورت کامل پخش شود. طول دوره درمان ممکن است یک الی دو هفته طول بکشد. بنابراین صبور باشید و عجله نکنید.
استفاده از مکمل های پروبیوتیک
درمان برفک دهان نوزاد با استفاده از مکمل های پروبیوتیک برای نوزادان بالای 6 ماه مناسب است. مکمل های پروبیوتیک می توانند میزان باکتری های مفید موجود در بدن نوزاد را افزایش داده و مانع از تکثیر زیاد قارچ ها شوند. مصرف این مکمل ها باید همراه با غذا صورت گیرد. به همین دلیل نوزادانی که تنها از شیر استفاده می کنند، نمی توانند از این مکمل ها بهره ببرند.
استفاده از درمان های خانگی
برخی از مادرها علاقه ای به استفاده از دارو برای درمان برفک دهان نوزاد ندارند. زیرا معتقدند که روش های خانگی ایمن تر و مناسب تر می باشند. برای درمان خانگی برفک قارچ، می توانید از جوش شیرین، روغن درخت چای و یا روغن نارگیل بهره ببرید. برای استفاده از جوش شیرین، نصف قاشق چایخوری از آن را با نصف لیوان آب جوشیده سرد ترکیب کنید. سپس با استفاده از پنبه آن را به نواحی داخلی دهان نوزاد بزنید.
برای استفاده از روغن ها جهت درمان برفک دهان نوزاد، ابتدا دو الی سه قطره روغن را به نصف لیوان آب جوشیده سرد شده بیافزایید. سپس با پنبه ای تمیز، آن را به لکه های سفید برفک مانند بزنید. این کار را روزانه 5 الی 6 بار تکرار کنید تا برفک به صورت کامل درمان شود.
فلوس، درمان گیاهی برفک دهان نوزادان
یکی از روش های گیاهی درمان برفک دهان نوزاد، استفاده از گیاه فلوس است. این گیاه با خواص ضد قارچی که دارد، می تواند برای درمان بیماری های قارچی در نوزادان، کودکان و بزرگسالان موثر باشد. این گیاه علاوه بر خواص ضد قارچی، برای سیستم گوارشی، کبد و روده ها بسیار مفید است. قبل از استفاده از این گیاه، حتما با پزشک نوزاد خود مشورت کنید. زیرا ممکن است فرزند شما به ترکیبات این گیاه حساسیت داشته باشد. بنابراین به صورت خودسرانه از داروهای گیاهی جهت درمان برفک دهان استفاده نکنید.
آیا این بیماری خطرناک است؟
اگر چه برفک دهان نوزاد به خودی خود موضوع جدی و خطرناکی نیست، اما می تواند دردساز باشد. زیرا نوزاد هنگام غذا خوردن یا مکیدن شیر با مشکل مواجه می شود. در نتیجه در تغذیه او اختلالاتی به وجود می آیند.
درمان نکردن این قارچ می تواند باعث سرایت آن به نواحی دیگر بدن شود. بنابراین امکان تکثیر و پیشرفت آن وجود دارد. همچنین نوک سینه مادر در اثر ابتلاء به این قارچ حساس می شود. بنابراین شیردهی با درد فراوانی همراه است. در نتیجه در صورت مشاهده هر کدام از علائم این بیماری در بدن مادر یا نوزاد، باید درمان سریعا صورت گیرد.
راه های پیشگیری از بروز برفک دهان نوزاد
اگر نمی خواهید با دردسرهای برفک دهان نوزاد مواجه شوید بهتر است روش های پیشگیری از آن را جدی بگیرید. با انجام این اقدامات می توانید مانع از رشد بیش از حد قارچ در دهان نوزاد شوید. به عبارتی از ابتلاء او به این بیماری پیشگیری کنید.
- هیچگاه به صورت خودسرانه به نوزاد خود آنتی بیوتیک ندهید. مصرف آنتی بیوتیک باید در صورت لزوم و با تجویز پزشک باشد.
- اگر در دوران بارداری به عفونت قارچی مبتلا شدید حتما قبل از زایمان آن را به صورت کامل درمان کنید.
- از شیشه شیر و پستانک نوزاد دیگر برای کودک خود استفاده نکنید.
- قبل و بعد از هر بار شیر دادن به نوزاد، نوک سینه خود را با آب گرم بشویید. سپس خشک نمایید.
- شیشه شیر، پستانک و ظروف غذای کودک را به صورت مرتب با آب داغ و مواد شوینده مخصوص استریل کنید.
- شیر دوشیده خود را حتما در یخچال نگهداری کنید.
- از دادن شیر مانده به نوزاد خود بپرهیزید.
- دست ها و اسباب بازی کودک را به صورت مرتب بشویید و تمیز کنید.
چه زمانی برای درمان برفک دهان نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر برفک دهان نوزاد با روش های خانگی و استفاده از داروی ضد قارچ درمان نشود، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید. زیرا گاهی مواقع ممکن است برفک دهان به داروها واکنش نشان نداده و در مقابل آن ها مقاوم شود. در این حالت درمان بیماری آسان نخواهد بود و ممکن است بیماری برای نوزاد دردناک باشد.
