هفته یازدهم بارداری مصادف با انجام آزمایش های ژنتیکی و سونوگرافی ان تی است. جنین در این هفته 1.5 سانت به قد او اضافه شده و اندازه ی او حدود 5 سانتی متر است. شکم مادر باردار هم کمی جلو می اید و تغییرات هورمونی بیشتری در او دیده می شود. در این هفته هنوز جنسیت جنین از طریق سونوگرافی امکان پذیر نیست و همچنان برخی از علائم خطر مانند خونریزی شدید واژینال، خروج مایع و بافت از واژن، دردها و گرفتگی های شکمی و … باید جدی گرفته شوند.
در هفته یازدهم بارداری تقریبا علائم ابتدایی بارداری کاهش چشمگیری پیدا کرده اند. در برخی از مادران همچنان ممکن است علائمی از قبیل سردرد، تهوع صبحگاهی، سرگیجه و… تا چند هفته دیگر ادامه پیدا کند. در ادامه فاکتورهای مهم و دانستنی های لازم در این هفته از بارداری را بررسی می کنیم.
شرح هفته یازدهم بارداری
در هفته یازدهم بارداری جنین اندازه یک انجیر است و رشد مو و ناخن مادر به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر می شود. تمام ویژگی های یک انسان در جنین یازده هفته دیده می شود و رشد و تکامل همچنان ادامه دارد. در ماه سوم بدن خون بیشتری به رحم پمپاژ می کند. در این هفته علائم بارداری در بیشتر مادران کاهش پیدا می کند و وضعیت جسمی و روانی مادر بهتر می شود.
ممکن است تغییرات شکمی در سه ماه ابتدایی بارداری چندان چشمگیر نباشد و حتی در برخی از مادران هیچ تغییری ایجاد نشود. اما رفته رفته که جنین رشد می کند احتمال اینکه شکم بزرگتر شود وجود دارد. در هفته های پایانی ماه سوم بارداری سطح هورمون های بارداری کاهش پیدا می کند و این باعث می شود تا علائم مادران هم کمتر شود. در این هفته بخصوص در اواخر آن ازمایش و سونوگرافی تجویز می شود. در هفته یازدهم جفت در حال جایگزینی با کیسه زرده می باشد.
وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری
وضعیت جنین در رحم مادر روز به روز در حال تغییر و رشد است به طوری که در هفته یازدهم بارداری اندازه ی آن به 5 سانتی متر رسیده است. در این هفته تمام اعضا و اندام های بدن تشکیل شده اند و با افزایش سن حاملگی سیستم ها و اندام های بدن تکامل پیدا می کنند. مهم ترین تغییرات این هفته عبارتند از:
- اندازه سر نسبت به بدن بیشتر است به طوری که حدود 2.5 سانت یا نیمی از طول بدن را سر جنین تشکیل می دهد.
- تشکیل کامل پلک ها و پیوند خوردن آن ها به هم در این هفته انجام می شود. از این رو همچنان چشم های جنین بسته است و تا هفته 24 بارداری پلک ها به بلوغ و تکامل کامل نمی رسند.
- در این هفته جوانه چشایی در حال تشکیل شدن و شکل گیری است و اجزای اصلی صورت از قبیل چشم ها، دهان، بینی و گوش ها در حال رشد هستند و هر روز که می گذرد شباهت جنین به نوزاد بیشتر می شود.
- تارهای بین انگشتان دست و پا از بین رفته و حالت آن ها کشیده تر می شوند. حتی بدن جنین در این هفته کشیده تر و صاف تر شده است.
- درست است که اندام های تناسلی جنین هم مانند سایر اعضای بدن در حال تکامل هستند اما همچنان زمان دقیقی برای تعیین جنسیت از طریق سونوگرافی نیست.
- در این هفته دست و پای جنین حرکت می خورد و لگد می زند اما این لگدها توسط مادر احساس نمی شود.
- نشانه هایی از اولین علائم حرکات تنفسی در جنین دیده می شود.
تغییرات بدن در هفته یازدهم بارداری
با توجه به کاهش علائم در هفته یازدهم بارداری وضعیت مادر هم رو به بهبود است و می تواند تغذیه بهتری داشته باشد. با توجه به بزرگ شدن حجم رحم و رشد جنین احساس گرسنگی مادر هم بیشتر می شود. با افزایش حجم رحم به سایر اندام های بدن از قبیل روده و معده فشار وارد می شود و ممکن است بعد از غذا خوردن مادر احساس نفخ و پری معده داشته باشد.
ممکن است کمی متوجه تغییرات شکمی خود در این هفته شوید اما این تغییرات چندان زیاد نیست که کسی متوجه بارداری شما شود. می توانید همچنان لباس های قبلی خود را بپوشید یا یک سایز لباس بزرگتر تهیه کنید.
در این هفته همچنان سینه ها هم در حال رشد هستند و ممکن است این رشد باعث کشیده شدن پوست شود. رفته رفته وقتی تغییرات شکم و سینه بیشتر می شود ترک های پوستی هم روی سینه، بازو، شکم و … دیده می شود. تقریبا هیچ روش صددرصدی برای جلوگیری از ترک های پوستی وجود ندارد اما مصرف مایعات زیاد، خوردن مواد مغذی و ویتامین ها، روی، استفاده از مرطوب کننده و … می توانند در کاهش علائم موثر باشند.
شکل جنین در هفته یازدهم بارداری
همانطور که گفته شد در هفته یازدهم بارداری جنین 5 سانتی متر طول دارد و شکل او اندازه یک انجیر است. در این هفته دیگر خبری از دست و پای قورباغه ای نیست و انگشتان دست و پا شکل گرفته اند. سر نسبت به بدن بزرگتر است اما همچنان رشد و تکامل ادامه دارد. به طوری که هر روز یک میلی متر به قد جنین اضافه می شود. رشد جنین تک قلو و چند قلو مشابه بوده و هیچ تفاوتی در شکل گیری اندام ها در تک قلویی و دوقلویی وجود ندارد.
علائم مادر در هفته یازدهم بارداری
قرار نیست در هفته یازدهم بارداری همچنان علائم شدید هفته های ابتدایی بارداری را تجربه کنید. از آنجایی که سطح هورمون های بارداری در این هفته کاهش پیدا می کند در نتیجه علائم هم کمتر می شود. سرعت بالای رشد جنین و تغییراتی در مو و ناخن و شکم در هفته یازدهم اتفاق می افتد.
ممکن است بیشتر مادرانی که اولین بارداری خود را تجربه می کنند متوجه بزرگی شکم نشوند اما افرادی که چند قلو باردار هستند یا حاملگی دوم و سوم را تجربه می کنند این تغییرات را زودتر احساس می کنند.
با توجه به اینکه سطح هورمون های استروژن و آندروژن تغییر پیدا می کند در نتیجه رشد موها بیشتر و ریزش آن ها کمتر می شود. احتمالا حالت موهای شما کمی تغییر کند و ضخیم، خشک یا چرب تر شود و حتی در سایر نواحی بدن مانند بازوها، شکم و سینه هم موهای جدیدی رشد کنند. در این هفته شاهد رشد ناخن و مقاوم شدن آن ها هستید. البته این تغییر برای تمام زنان باردار یکسان نیست و ممکن است برای برخی از آن ها تغییرات برعکس باشد.
علاوه بر موارد گفته شده زنان باردار در این هفته همچنان علائمی از قبیل:
- خستگی
- تهوع
- طعم فلز در دهان
- نوسانات خلقی
- درد سینه ها
- سوء هاضمه
- ویار و تنفر غذایی
- سردرد و سرگیجه
- لکه بینی خفیف
- چرب شدن پوست
- افزایش حس بویایی و نفخ شکم را دارند.
- در هفته یازدهم بارداری شکم شما کمی بزرگ می‌شود.
علائم خطر در هفته یازدهم بارداری
اگر در هفته یازدهم بارداری هستید حتما علائم خطر از قبیل احساس مریضی، گرفتگی شکم، گرفتگی کمر و گرفتگی لگن، خونریزی خفیف یا شدید واژینال، خروج مایع از واژن، خروج بافت از واژن، دردهای شدید ناحیه شکمی و … را جدی بگیرید. چون به احتمال زیاد در خطر سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی هستید و باید حتما توسط پزشک متخصص زنان و زایمان معاینه شوید.
همچنین بخوانید :
- علائم هفته دوازدهم بارداری
- علائم هفته دهم بارداری
- علائم هفته نهم بارداری
آزمایش ها و سونوگرافی در هفته یازدهم بارداری
در هفته یازدهم بارداری آزمایش خون و سونوگرافی انجام می شود. در سونوگرافی حرکت جنین، بند ناف جنین، یک یا دو جفت بودن جنین، صدای قلب جنین و … بررسی می شود. در این هفته سونو ان تی هم همزمان با سونوگرافی معمولی انجام می شود و بعد از سونوگرافی برای بررسی مشکلات ژنتیکی آزمایشات غربالگری مرحله اول تجویز می شود.
یکی از سونوگرافی های ضروری در هفته یازدهم غربالگری شفافیت نوکال است که فضای پر از مایع پشت گردن جنین اندازه گیری می شود. اگر مقدار این مایع غیر طبیعی باشد احتمال ابتلا به اختلال سندرم داون وجود دارد. با غیر طبیعی بودن این سونوگرافی، آزمایشات بیشتری برای تشخیص اختلالات کروموزومی در این هفته انجام می شود. البته همیشه امکان خطا و اشتباه وجود دارد و ممکن است سونوگرافی در هفته 12 تا 13 هم مجدد تکرار شود.
برای بررسی ناهنجاری های کروموزومی آزمایش DNA بدون سلول انجام می شود که در آن جنسیت جنین هم مشخص می شود.
در این سونوگرافی که معمولا اولین سونوگرافی در بارداری های طبیعی است دو قلو یا چند قلو بودن جنین ها هم مشخص می شود. حتی همسان و غیر همسان بودن آنها هم مشخص می شود. ممکن است بارداری های چند قلو نیاز به معاینات و آزمایش های بیشتری داشته باشند.
اهمیت تغذیه در هفته یازدهم بارداری
در هفته یازدهم بارداری علائمی از قبیل تهوع کاهش پیدا می کند و اشتهای زن باردار بیشتر می شود. زیاده روی و اندازه دو نفر غذا خوردن کمکی به رشد جنین نمی کند. باید یک سبک غذایی سالم و سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی داشته باشید تا دچار افزایش وزن و چاقی، دیابت، فشار خون و … نشوید. اگر در این دوران احساس خستگی زیادی دارید حتما از مواد انرژی زای سالم مانند آجیل، میوه خشک و … استفاده کنید. مصرف میوه ها و سبزیجات در بارداری و میان وعده های سالم کمک می کند تا اضافه وزنی نرمال داشته باشید.
مراقبت های لازم در هفته یازدهم بارداری
رعایت مراقبت های لازم در هفته یازدهم بارداری به رشد و تکامل جنین و سلامت مادر کمک می کند. این مراقبت ها عبارتند از:
- مصرف مداوم ویتامین های بارداری
- مصرف مایعات کافی
- تغذیه سالم و گنجاندن میوه و سبزی در وعده های غذایی
- ورزش های مناسب بارداری
- استراحت و خواب کافی
- افزایش مصرف کلسیم
زمان مراجعه به پزشک در هفته یازدهم
معمولا زنان باردار در هفته های ابتدایی بارداری نیازی به مراجعه مداوم و هفتگی به پزشک ندارند. اما اگر هر کدام از علائم خطر را داشتید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم رایج در بارداری باید در این هفته ها کاهش پیدا کنند. اما اگر همچنان شما درگیر یبوست و تهوع زیاد هستید حتما با متخصص زنان و زایمان یا دکتر مامایی خود مشورت کنید تا اقدامات لازم برای کاهش علائم را به شما آموزش دهد.
