متخصص ارتوپدی پزشکی است که آسیب های سیستم اسکلتی را درمان می کند. استخوان ها، رباط ها، مفاصل، اعصاب، تاندون ها و ماهیچه ها از جمله بافت های سیستم اسکلتی بشمار می آیند. افرادی که با درد در مفاصل خود مواجه هستند و یا سیستم اسکلتی آنها دچار آسیب شده حتما باید به این متخصص مراجعه نمایند. دکتر ارتوپد از قابلیت بالایی در تشخیص و درمان بیماری های مرتبط با بافت های ذکر شده برخوردار است. علاوه بر آن جهت مدیریت و کنترل بیماریهای مزمن همچون آرتروز و کمردرد باید به ارتوپد مراجعه کرد.
لازم به ذکر است که در مراکز تخصصی معمولا متخصص ارتوپدی به عنوان فردی از تیم درمان ارتوپدی مشغول به کار است. کار کند. تیم مربوطه از افراد متعددی مانند فوقتخصص ارتوپدی، دستیاران پزشک، پرستاران، متخصصان کار و فیزیوتراپی و مربیهای ورزشی تشکیل می شود.
در بخش مقدمه ذکر شد که متخصص ارتوپدی بیماریها و مشکلات مربوط به سیستم اسکلتی و بافت های ان را درمان می کند. بر همین اساس می توان ارتوپدی را اینگونه معرفی کرد که شاخه ای از علم پزشکی بوده که پزشک عمومی یا متخصص داخلی بعد از ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر به آن دست پیدا می کند. به عبارت ساده تر این شاخه از پزشکی بیشتر بر روی سیستم استخوان ها و ماهیچه ها تمرکز دارد. واژه ارتوپدی ریشه ای یونانی دارد. زیرا در زبان یونانی “Ortho” به معنی مستقیم و “Pais” به معنای کودکان است. اما در حال حاضر یک پزشک ارتوپدی درمان تمامی افراد اعم از کودکان و بزرگسالان را بر عهده دارد.
هر گاه افراد در بافت های بدن از جمله ماهیچه، تاندون، استخوان، مفصل و کل سیستم اسکلتی احساس درد کرده و یا این بخش ها دچار اسیب شده باشند باید به متخصص ارتوپدی مراجعه نمایند. در این حالت پزشک مربوطه بر اساس علائم و نشان ها و گرفتن شرح حال از بیمار و همچنین انجام آزمایشات متعدد نوع بیماری را تشخیص می دهد. سپس روش درمانی متناسب با همان بیماری را برای شخص بیمار تجویز می نماید.
برای گرفتن نوبت از متخصص ارتوپدی می توان به چندین روش اقدام کرد. روش اول به صورت حضوری می باشد که افراد می توانند با حضور فیزیکی در کلینیک و یا مطب از این پزشک نوبت بگیرند. روش دوم تماس تلفنی با مطب، کلینیک و یا بیمارستان محل کار پزشک است. روش سوم نیز به صورت آنلاین می باشد. به همین منظور کافی است به سایت نوبت دهی مراجعه کرده و از متخصص مربوطه وقت گرفت. در صورت استفاده از روش انلاین، در هر ساعت از شبانه روز می توان اقدام کرد.
یک متخصص ارتوپدی باید قادر به تشخیص و درمان انواع مشکلات و بیماری های سیستم اسکلتی عضلانی باشد. به طور کلی می توان وظایف اصلی این متخصص را به صورت ذیل بیان نمود.
برخی از بیماران با علائمی مانند درد شدید در بخشی از سیستم اسکلتی عضلانی به پزشک مراجعه می کنند. در این صورت مهم ترین کار کنترل و تسکین درد بیمار است.
معمولا درد و ورم ناشی از بیماری های بافت های مختلف سیستم اسکلتی موجب ایجاد اختلال در تحرک بیماران می شود. در چنین شرایطی یک متخصص با تجربه باید این مشکل را تا حدودی مرتفع نماید.
مهم ترین و شاید هم اصلی ترین وظیفه یک دکتر ارتوپدی درمان بیماری ها و آسیب های وارد شده به بافت های اسکلتی عضلانی بیماران است. درمان دررفتگی و شکستگی استخوان و پارگی تاندون ها از جمله درمان های رایج می باشند.
از جمله بیماری هایی که توسط متخصص ارتوپدی قابل درمان می باشند عبارتند از:
پارگی و کشیدگی و پیچ خوردگی رباط ها را در اصطلاح رگ به رگ شدن مفاصل می گویند. این بیماری با علائمی همچون ورم، کبودی و محدود شدن حرکت همراه است
هر گاه عضله یا ماهیچه ای بیش از حد کشیده شده و یا دچار پارگی شود، علائمی مانند خستگی مفرط در آن ها بروز می کند. این بیماری اغلب در ناحیه گردن، شانه و کمر بروز می کند.
شکستگی استخوان از جمله بیماری های بسیار دردناک مربوط به استخوان است که متخصص ارتوپدی قادر به درمان آن می باشد. هر گاه استخوان متحمل فشار بیش از اندازه شود شکستگی در آن بروز می کند.
از جمله رایج ترین بیماری های سیستم اسکلتی دررفتگی استخوان است. این عارضه اغلب به دلیل انجام ورزش، تصادف و یا سقوط از ارتفاع ایجاد می شود. عدم حرکت استخوان، ورم و درد شدید از جمله علائم این بیماری هستند.
وارد آمدن آسیب به ستون فقرات موجب عفونت، تومور و یا تغییراتی در بافت استخوان می شود. این بیماری ها اغلب با درد همراه هستند.
این عارضه در بلند مدت ایجاد می شود و علائم آن ظاهری هستند. علاوه بر آن در اغلب اوقات جدای از علائم ظاهری، درد، بی حسی، ضعف و گزگز و حتی مشکلات ریوی و قلبی نیز در افراد مبتلا به این عارضه ایجاد می شود.
گاهی افراد به دلیل انجام عمل جراحی و یا ضربه با باکتری های بیماری زا در بدن خود روبرو می شوند. این باکتری ها که از راه خون به استخوان سرایت کرده موجب ایجاد عفونت در مفاصل و استخوان ها می شوند.
این عارضه نیز نوعی عفونت مفصل و استخوان است که از راه ذات الریه، خون و یا عفونت ادراری به استخوان سرایت پیدا می کند. علاوه بر آن ممکن است این عارضه به دلیل تزریق و یا جراحی در بخش نزدیک استخوان ایجاد شود. درد، تب و سفتی بافت ها از جمله علائم این بیماری هستند.
هر گاه در استخوان تومور و یا توده ای غیر طبیعی و بدخیم به وجود بیاید و به سایر نقاط دیگر بدن نیز سرایت کند در اصطلاح ان حالت را سرطان استخوان می گویند. ایجاد توده سفت در استخوان، درد و ورم از جمله علائم سرطان استخوان هستند.
کشیدگی به دلیل فشار مضاعف، التهاب تاندون، شکستگی ترقوه، آسیب نخاعی و در رفتگی مفصل شانه از جمله دلایل ایجاد این بیماری هستند.
از دیگر بیماری های قابل درمان توسط متخصص ارتوپدی سندروم تونل کارپال است. زمانی که اعصاب اصلی دست تحت فشار قرار بگیرند، بیمار در دست و بازوی خود احساس درد، احساس ضعف و بی حسی می کند. این بیماری اغلب به دلیل چاقی، بارداری و قرار گرفتن دست در موقعیت نامناسب ایجاد می شود.
این بیماری که بنا به دلایل مختلفی ایجاد می شود با درد شدید و گاهی هم غیر قابل تحمل همراه است. عفونت ادراری، اختلالات روده، اسپاسم عضلات لگن، دیسک کمر و عفونت کلیه از جمله دلایل بروز این اختلال در افراد می باشند.
پیچ خوردگی و تاندونیت از جمله دلایل بروز این بیماری هستند که پزشک متخصص با توجه به علائم و میزان درد می تواند به دلایل ایجاد این بیماری پی ببرد.
تاخیر در رشد و تاخیر در مهارت های حرکتی کودکان، درد در ستون فقرات، لگن و ضعف عضلانی از جمله علائم این بیماری هستند که به دلیل کمبود ویتامین D در بدن ایجاد می شوند.
این بیماری یک عارضه مادرزادی است که در اثر آن پا از موقعیت مناسب و اصلی خود خارج شده و حالتی پیچ خورده پیدا می کند.
این بیماری اغلب بدون هیچگونه نشانه ای و به صورت ناگهانی بروز می کند. این بیماری در مراحل پیشروی با نشانه های همچون بی حسی در کمر و باسن و درد متوسط همراه خواهد رود. البته گاهی درد بعد از مدتی کوتاه به صورت خود به خود برطرف می شود اما بعد از مدتی با شدت بیشتر بروز می کند. به نحوی که پاها را تحت تاثیر قرار داده وان ها را نیز درگیر نماید. این بیماری اغلب به دلیل فتق دیسک های کمر و بیرون آمدن مواد داخل آن ها ایجاد می شود که این حالت ها نیز اغلب به دلیل وارد آمدن فشار به مهره های کمر ایجاد می شوند.
دلایل بروز این بیماری متعدد هستند. همچنین ممکن است در افراد با هر میزان سن بروز نماید. اغلب اوقات زانو درد ناشی از آسیب دیدگی به رباط ها و یا پارگی آن ها می باشد. همچنین برخی از بیماری های زمینه ای مانند عفونت، آرتریت و نقرس باعث زانو درد در افراد می شوند.
این بیماری نیز جزو بیماری های قابل درمان توسط متخصص ارتوپدی است. منظور از آسیب دیدگی تاندون کشیدگی و یا پارگی آن است. البته پارگی تاندون عارضه ای چندان شایع نیست. با این حال گاهی در افراد آسیب دیده قابل مشاهده می باشد.
بیماری آرتروز همان التهاب مفاصل است که به دلیل متنوع بودن انواع این بیماری، درمان آنها نیز متفاوت هستند. بنابراین برای درمان این بیماری، پزشک ابتدا نوع آن را بر اساس علائم مشخص کرده و سپس درمان متناسب با ان را برای بیمار تجویز می نماید.
پیش از هر چیز باید گفت که کمردرد به خودی خود جرو بیماری ها بشمار نمی آید. با این حال بسیاری از متخصصان آن را نشانه ای از یک بیماری می دانند. مشکل در عملکرد ربات ها، دیسک ها، اعصاب کمر، مهره های کمر و ماهیچه، دلایل اصلی بروز کمردرد در افراد هستند.
متخصص ارتوپدی به دو روش بیماری های سیستم استخوانی عضلانی را درمان می کند. این روش ها عبارتند از:
این نوع درمان متشکل از انواع برنامه های فیزیکی و کاربردی است که به کمک نور لیزر و جریان مستقیم و متناوب اولتراسوند انجام می گیرند. این برنامه ها را از طریق قسمت های حساس و دردناک در بدن جریان می دهند. هدف از اجرای این برنامه ها رساندن مواد مغذی و بهبود گردش خون در مناطق تحت درمان و آسیب دیده است.
علاوه بر موارد ذکر شده، پزشک متخصص از خدمات دیگری مانند تزریق کنترل شده نیز استفاده می کند. این تزریق را به وسیله CT بر روی ستون فقرات و با هدف تحریک ریشه عصب انجام می دهند. در نتیجه می توان تنگی کانال نخاعی و یا استئو روزهای ستون فقرات را درمان کرد. در واقع با استفاده از این روش درمانی می توان تزریق را به صورت کاملا دقیق انجام داد. در نتیجه معضلات و علائم شدید بیماری های مربوطه کنترل و برطرف خواهند شد.
از دیگر روش های مورد استفاده توسط متخصص ارتوپدی که به درمان بیماری های سیستم استخوانی عضلانی کمک می کند، روش جراحی است. این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از طریق روش محافظه کارانه نتوان بیماری های مرتبط را درمان کرد. از جمله بیماری های قابل درمان از طریق جراحی عبارتند از:
کار و روش درمان متخصص ارتوپدی با روش کار و نحوه درمان بیماری ها توسط فیزیوتراپ تفاوت های بسیاری دارد. یک فیزیوتراپ به کمک تمرینات خاص و حرکات کنترل شده سعی می کند هر نوع درد ناشی از مشکلات مفصلی و استخوانی را در بدن بیماران از بین ببرد. در واقع انجام این تمرینات موجب افزایش کیفیت زندگی افراد می شود.
در اعمال فیزیوتراپی استقامت و قدرت عضلات به طرز چشمگیری افزایش پیدا می کند. همچنین دامنه حرکتی نیز در بیماران بهبود پیدا خواهد کرد. حال اگر میزان آسیب دیدگی ماهیچه ها و بافت ها بیشتر از حد باشد و نتوان با حرکات ترمیمی و درمانی فیزیوتراپی این آسیب ها را درمان کرد باید به پزشک ارتوپدی مراجعه نمود. متخصص مربوطه بعد از تشخیص نوع بیماری از روش های جراحی و محافظه کارانه برای درمان مشکلات و بیماری ها استفاده می کند.
متخصص ارتوپدی از دانش و تجربه لازم برای درمان انواع بیماری های استخوانی و عضلانی برخوردار است. چنین متخصصی با استفاده از به روز ترین دانش ارتوپدی روز دنیا بیماران را تحت درمان قرار می دهد.